Những cánh hoa đào đã bung cánh trên những nẻo đường xuân, theo chân anh bạn người Nhật Tsubota, tôi đến thăm làng nghề làm gốm truyền thống Tokoname ở thành phố Nagoya – Nhật Bản.
Nagoya không chỉ là thành phố linh thiêng về tôn giáo, mà còn là “trái tim công nghiệp” của đất nước mặt trời mọc. Tsubota nhắc đến thành phố Nagoya – Nhật Bản chỉ bằng một từ duy nhất “Monozukuri!”.
Tsubota giải thích cho tôi, “Monozukuri” trong tiếng Nhật có nghĩa là “Hãy làm điều gì đó đi!”, cụm từ này nhằm khơi dậy tinh thần sáng tạo bản năng của người Nhật trong ngành công nghiệp đã bị kiệt quệ sau chiến tranh thế giới II kết thúc.Công ty Toyota là một minh chứng điển hình cho sự thành công khơi dậy sáng tạo của ngành công nghiệp đóng xe với tổng hành dinh đặt tại Nagoya.
Ngôi đền Thần giáo linh thiêng
Nagoya như bừng tỉnh sau cơn ngủ vùi trong mùa đông giá rét bằng những hàng hoa anh đào đã bung cánh. Cả thành phố chìm ngập trong màu trắng hồng của những gốc hoa anh đào lâu năm trên những nẻo phố. Buổi sáng, chúng tôi ghé thăm bảo tàng xe hơi Toyota để cảm nhận tinh thần sáng tạo bản năng của người Nhật và hiểu được các dòng xe qua từng giai đoạn.
Chúng tôi lại lang thang đến ngôi đền Thần Giáo Atsuta Jingu, một trong những ngôi đền Thần Giáo linh thiêng nhất xứ sở hoa anh đào. Ngôi đền rộng 200.000 m2 được xây dựng từ những năm 71 dưới thời ngự trị của Nhật Hoàng Keiko.
Những hàng cột được làm từ những cây long não có tuổi đời hơn 1.300 năm tuổi bên trong chính điện như thể hiện sự uy nghi và linh thiêng của nó. Những làn gió xuân bay ngang mang đến mùi thơm toát ra từ những cây gỗ quý nhẹ nhàng dễ chịu. Phía trên, những chụp đèn thả dài được xếp theo nghệ thuật Origami khéo léo và tỉ mĩ lại níu kéo tôi vào không gian đầy tính nghệ thuật của giấy.
Những ngày đầu xuân, bước chân nhẹ nhàng của dòng người cứ len lõi qua những dãy hàng lang dài hun hút sâu để đến chánh điện cầu nguyện. Không ai muốn phá đi cái không khí trầm uy và linh thiêng đó. Tâm linh của người Nhật là sự pha trộn giữa Thần Giáo và Phật Giáo. Những lễ hội trọng đại hay sự kiện vui trong cuộc đời được tổ chức theo nghi thức Thần Giáo và chỉ khi trở về lòng đất mẹ, người Nhật mới tổ chức theo nghi thức Phật Giáo.
Tsubota cho tôi biết thêm về sự linh thiêng của ngôi đền khi giới thiệu qua lịch sử của thanh gươm báu được đặt giữa đền. Gươm báu là một phần không thể tách rời để thể hiện uy nghi của mình trong bộ trang phục của hoàng đế. Đền Atsuta Jingu từng cất giữ cây gươm linh thiêng của các hoàng gia Nhật Bản qua các đời.
Những cánh hoa anh đào cứ nhẹ nhàng đung đưa trong gió xuân và hòa quyện trong sự trầm mặc thời gian của kiến trúc Shinmeizukuri được kiến thiết lại cho ngôi đền từ năm 1893. Màu trắng của hoa và màu đen của gỗ luôn là những gam màu yêu thích của người Nhật.
Làng gốm cổ truyền Tokoname
Buổi chiều, chúng tôi bắt chuyến tàu điện để lang thang đến làng gốm Tokoname có tuổi đời hơn 1.000 năm. Những con đường cổ kính lấm tấm trắng xóa hoa anh đào quanh co trên những ngọn đồi được lát bằng những mảnh gốm cổ kính đưa tôi quay ngược thời gian và sống trong không khí rộn ràng nghề làm gốm cha truyền con nối.
Cơn mưa bất chợt lại đến, hình ảnh những chiếc dù liêu xiêu trên con dốc nhỏ bước đi trong sương mù thật đáng yêu khi nước Nhật vào xuân.
Bác Shindo đã hơn 50 tuổi nghề cho tôi biết, làng Tokoname được thành lập từ thời kỳ Heian (794 – 1185) với ngành nghề truyền thống làm gốm để cung cấp cho cả quốc gia. Dòng thời gian cứ lướt đi và cả lịch sử cũng nhiều thay đổi, chỉ còn những tấm lòng yêu nghề ở lại và gìn giữ nghề gốm truyền thống này cho đến ngày nay.
Những con đường đến làng được phủ hay dát dọc theo đường đi bằng những tấm gốm vàng nâu đậm rất đặc trưng tạo thành một nét rất riêng như muốn giữ lại và bảo tồn những hình ảnh thuộc về quá khứ.
Tsubota giải thích thêm cho tôi, song song với việc học bộ chữ của người Trung Quốc để biến chuyển thành bộ chữ riêng cho mình, người Nhật còn học thêm nghề gốm. Trong quá trình phát triển gốm, người Nhật áp dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để tạo dòng sản phẩm khác biệt, đặc biệt những nét hoa văn được vẽ trên gốm luôn là nét riêng thể hiện văn hóa người Nhật không nhầm lẫn vào đâu.
Tôi say sưa nhìn theo đôi bàn tay thô ráp nhưng vô cùng nhịp nhàng của bác Shindo. Những chiếc cốc hay bình trà được nhào nặn từ hổn hợp đất sét dẽo qua đôi bàn yêu nghề ấy như trọn trịa hơn. Tôi lại tiếp tục “say” trong những nét vẽ hoa văn, hình ảnh phóng khoáng nhưng không kém phần tỉ mĩ, trau chuốt qua đôi bàn tay tinh hoa của những người thợ, …
Tsubota tự hào nói với tôi rằng: “Kỹ thuật làm gốm của thế giới ngày nay đã thay đổi theo thời gian, gốm sứ Nhật nhìn bên ngoài có thể thấy có vẻ gồ ghề không thanh mảnh, nhưng hãy để thời gian trả lời cho nước men!”
