Sự quyến rũ của những cánh rừng ngập nước thâm u và bầu trời rợp cánh chim về trong ánh hoàng hôn đã đưa chúng tôi đến với Trà Sư và U Minh Thượng – hai trong số những khu rừng ở nơi ‘muỗi vắt nhiều hơn cỏ, chướng khí mù như sương’ ấy.
Ấn tượng quá mạnh mẽ về chốn “rừng thiêng nước độc” sống động qua ngòi bút của những nhà văn Nam bộ như Đoàn Giỏi, Sơn Nam là một phần khiến chúng tôi khao khát đặt chân đến vùng đất này.
Dẫu biết giờ đây chẳng còn những chuyến đi ăn ong hay bắt rắn đầy tính phiêu lưu như ngày trước, nhưng niềm mong ước cảm nhận hồn đất rừng của chúng tôi cũng đã được đáp ứng với những khu bảo tồn – vườn quốc gia luôn luôn rộng cửa chào đón bạn.
Đó là rừng Trà Sư thâm u, bí hiểm với gam màu trầm mặc của những gốc tràm, những tiếng chim lẩn khuất sau rặng cây. Đó là U Minh Thượng trải rộng một vòm trời mênh mang sóng nước, xanh ngắt một màu bèo và những cánh chim tung trời khoáng đạt.
Rừng tràm Trà Sư là khu bảo vệ cảnh quan – rừng đặc dụng quốc gia nằm trên địa bàn xã Văn Giáo (Tịnh Biên, An Giang). Với diện tích gần 850 ha, rừng là nơi cư ngụ của nhiều loài chim nước, động vật hoang dã và thủy sinh, trong đó có nhiều loài quý hiếm.
Đến Trà Sư khi mặt trời đã ngả về phía Tây, chúng tôi ngồi trên xuồng của ban quản lý tiến vào rừng tràm mà cứ ngỡ như đang đi thám hiểm một vùng đất hoang sơ kỳ bí. Những lạch nước nhỏ xẻ ngang dọc tạo nên những “con đường” nhỏ hẹp như mê cung. Không phải mùa nước nổi, vẻ đẹp của rừng tràm có lẽ giảm mất một nửa, trên đường đi thỉnh thoảng lại bắt gặp một mảng sen, hoa đã tàn hết, chỉ còn lại những xác lá trơ trọi.
Tràm là loài cây chủ đạo ở rừng Trà Sư, càng vào sâu càng chỉ thấy tràm rợp tầm mắt. Sát mặt nước, rễ tràm bám từng chùm, nâng thân cây khẳng khiu với lớp vỏ xếp như gói bánh, vươn lên không trung là những chiếc lá xanh nhỏ nhắn và từng chùm hoa trắng có mùi thơm lạ lùng. Xuyên qua thân tràm, những vạt nắng rọi xuống lớp bèo cám xanh ngắt tạo nên những mảng màu đẹp như vẽ.
Giống như trôi trong ảo ảnh của một giấc mơ, chiếc ghe chầm chậm rẽ nước trong im lặng, tôi lắng nghe tiếng kêu chí chóe đột ngột vang lên dưới thảm rễ tràm, tiếp nối tiếng kêu da diết từ phía những ngọn cây.
Có chú chim giật mình vì tiếng xuồng máy, đập cánh tóe nước vút bay lên bầu trời xanh thẳm, một vài cánh cò trắng đang thơ thẩn “tán dóc” bên bờ sen cạn, đột ngột túa ra khắp mọi hướng. Gió rì rào qua những tán lá tràm, thoảng đâu đây có tiếng vo ve của đàn ong đi kiếm mật tạo nên những bản nhạc thiên nhiên du dương đầy sức hút.
Hoàng hôn xuống dần, những đàn chim bắt đầu tìm về tổ, một góc chân trời rợp cánh chim. Ngẩn ngơ vì cảnh tượng ấy, tôi tưởng như mình đang nghe thấy tiếng kêu của những loài chim, loài thú vọng lại từ thuở hoang dại.
Khác với Trà Sư, Vườn quốc gia U Minh Thượng là một phần của rừng U Minh, vốn được dân địa phương gọi là “hồ rừng”. U Minh Hạ thuộc Cà Mau, còn U Minh Thượng nằm trên địa phận Kiên Giang, ngăn cách với nhau bởi sông Trẹm.
Từ QL 63, chúng tôi chạy xe dưới những tán cây mát rượi vào U Minh Thượng. Từ hồ Hoa Mai, bạn có thể thoải mái lựa chọn những tuyến tham quan khác nhau trong rừng.
Chọn Trảng Trống làm điểm đến, chúng tôi lên xuồng máy chạy dọc những con kênh dài hút mắt đầy bèo và lục bình. Hai bên bờ, lau sậy cao ngất ngả bóng xuống dòng nước. Bèo cám, bèo tai tượng phủ kín mặt nước khiến ta tưởng thuyền đang trôi trên một thảm cỏ xanh mượt mà.
Câu cá là một hình thức du lịch thú vị khó bỏ qua ở U Minh Thượng. Giữa sóng nước, những chiếc thuyền mỏng manh như hòa lẫn vào khung cảnh xung quanh. Dù không được tận tay buông cần, nhưng nhìn vẻ thảnh thơi của những ngư phủ trong không gian đặc biệt này, tôi cũng đã cảm thấy hài lòng như chính mình vừa được thưởng thức một xiên cá nướng trui vậy.
“Săn” chim ở U Minh Thượng mới thực là một thử thách. Chúng tôi vừa tận hưởng khung cảnh mênh mông xanh ngắt, vừa hết sức căng mắt tìm “bóng chim tăm cá”, lúc thì ồ lên ngạc nhiên, lúc lại xuýt xoa đầy tiếc nuối.
Rừng tràm Trà Sư cách thành phố Long Xuyên gần 100 km, thuộc xã Văn Giáo, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang. Vườn quốc gia U Minh Thượng thuộc địa phận huyện U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang, cách thành phố Rạch Giá khoảng 70km.
Du khách tới đây có thể liên hệ các tour tham quan bằng xuồng tại khu vực đón tiếp, kèm theo dịch vụ thuê xe đạp, thuyền câu cá. Hiện nay, cả hai địa điểm trên đều không cho phép lưu trú qua đêm trong rừng.
Bạn nên đổi tiền xu để sử dụng ống nhòm trên tháp quan sát rừng, đồng thời chuẩn bị kỹ lưỡng thuốc chống muỗi, đội mũ tránh phân chim và bảo quản máy ảnh.
