Gỏi cá Nam Ô được gọi tên theo nơi khởi nguồn của món ăn là làng chài Nam Ô có tuổi đời hàng trăm năm, nằm ở cửa sông Cu Đê, dưới chân đèo Hải Vân thuộc quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng. Cách trung tâm thành phố khoảng 15 km, du khách đi dọc theo QL 1A hướng Nam – Bắc đến khu vực làng chài Nam Ô có thể dừng chân thưởng thức món gỏi cá trứ danh này.
Ngày trước, gỏi cá Nam Ô chỉ dành cho người đi biển tại Đà Nẵng, người dân làng chài tự chế biến rồi dùng trong gia đình với nhau. Sau này món ăn được thương mại hóa và trở thành đặc sản với hai loại gỏi ướt và gỏi khô. Cá để làm món gỏi có thể dùng cá mòi, cá tớp, cá cơm… nhưng thích hợp nhất vẫn là cá trích có thịt ngọt, săn chắc. Cá trích ở vùng biển Nam Ô có quanh năm và được đánh bắt tươi mới mỗi ngày. Cá trích lớn cỡ 2 ngón tay được làm sạch, bỏ đầu, phi lê lấy phần thịt cắt thành từng miếng nhỏ.
Với món gỏi cá khô, thịt cá trích sau khi phi lê được tái chín với dấm, chanh sau đó ép ráo nước trước khi trộn với thính và gia vị. Phần nước ép cá được nấu sôi, cho thêm nước mắm ngon của làng chài Nam Ô, thêm ớt bột, bột năng và bột ngọt, đậu phộng giã nhuyễn để có món nước chấm gỏi sền sệt, chua ngọt và bùi bùi rất dễ ăn. Phần thịt sau khi ép ráo nước được trộn với các gia vị cay nóng như ớt, gừng để khử mùi tanh và trộn thêm thính để có màu sắc bắt mắt, chút mè rang vàng để dậy mùi thơm của món gỏi.
Món gỏi ướt cũng được chế biến tương tự như gỏi khô, tuy nhiên thịt cá không trộn với thính mà trộn với nước dùng có vị cay được pha chế từ nước mắm ngon của làng chài Nam Ô, ít gừng, tỏi, ớt, và đường để dịu vị. Cá trích có thịt ngọt mát, khi trộn đều với nước dùng cay lại càng thấm vị trong từng thớ thịt.
Món ăn thưởng thức đơn giản với bánh đa nướng cùng các loại rau sống. Ngoài các loại rau thông thường như xà lách, rau giá, bắp chuối bào, người dân Nam Ô còn dùng các loại rau rừng như rau trâm, đinh lăng… kèm theo các loại quả như chuối rừng, xoài sống, dưa leo, khế… thái lát mỏng.
Khi ăn, thực khách cho gỏi cá và nước dùng vào chén, sau đó cho bánh đa nướng, rau sống đủ loại rồi trộn đều và thưởng thức. Vị ngọt của thịt cá trích, nước dùng cay đậm đà thơm mùi riềng ớt, miếng chuối xanh chan chát, khế xoài chua, vị giòn ngọt của các loại rau hòa quyện vào nhau tạo nên món ăn ấn tượng đất Đà thành.
